Một học giả Philippines cho rằng phản ứng của Việt Nam trước việc Trung Quốc đặt giàn khoan trái phép trên Biển Đông nằm ngoài toan tính của Bắc Kinh.
Ngày 25/6, Trung tâm Nghiên cứu chiến lược thuộc Học viện Quốc phòng Pháp (IRSEM) đã tổ chức hội thảo “Tình hình an ninh tại Đông Nam Á và khu vực Biển Đông” tại Paris.
Diễn giả chính của hội thảo là ông Rommel Banlaoi, giáo sư về quan hệ quốc tế tại trường đại học Miriam, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu tình báo và an ninh quốc gia của Philippines (CINNS). Gần 100 đại biểu, gồm các giáo sư, học giả đến từ các trường đại học và trung tâm nghiên cứu tại Pháp, các nhà ngoại giao, và các nghiên cứu viên đến từ Học viện Quốc phòng Pháp tham dự hội thảo.Theo giáo sư Rommel Banlaoi, Trung Quốc là một con rồng đã thức dậy và vươn lên mạnh mẽ. Thoạt đầu, rất nhiều người mong đợi rằng sự phát triển của Trung Quốc sẽ mang lại tác động tích cực cho khu vực và thế giới. Thế nhưng, sự thất vọng, hoài nghi và lo ngại đã dần xuất hiện.
Tàu hải giám Trung Quốc mở hết tốc lực khi truy cản tàu cảnh sát biển của Việt Nam. Ảnh: Quang Vũ/TTXVN.
Tình hình ngày càng trở nên đáng báo động khi Trung Quốc tiến hành hàng loạt các động thái gây bất ổn tại khu vực Biển Đông. Để minh họa cho các hành động làm gia tăng căng thẳng trong khu vực, giáo sư Rommel Banlaoi đã trích dẫn việc Trung Quốc điều tàu đến gây rối các hoạt động của tàu tiếp tế Phillippines tại các khu vực do Phillippines quản lý (Bãi Cỏ Mây).
Đặc biệt, vào ngày 2/5, Trung Quốc đã kéo giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou 981) vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. “Rõ ràng hành động của Trung Quốc đã vi phạm những thỏa thuận quốc tế mà nước này đã ký kết như Công ước Liên Hợp quốc về luật Biển năm 1982 (UNCLOS) và Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC). Tất cả đều phục vụ mục đích là cụ thể hóa tham vọng chiếm trọn Biển Đông thông qua tuyên bố vô căn cứ Đường chín đoạn” ông nói.Banlaoi cũng chỉ rõ rằng sự phản đối của Việt Nam vượt ngoài dự tính của Trung Quốc. Tinh thần yêu nước cùng với quyết tâm bảo vệ chủ quyền biển đảo của người Việt Nam lan rộng khắp cả nước và ngày càng trở nên mạnh mẽ. Thực tế đã chứng minh rằng Việt Nam chưa bao giờ lùi bước trong việc bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia. Trung Quốc cần phải hiểu điều này.
Giáo sư cũng cho rằng tình hình bất ổn trong khu vực ngày càng trở nên nghiêm trọng khi Trung Quốc tiếp tục tuyên bố đưa thêm bốn giàn khoan nữa vào khu vực Biển Đông. Theo ông, để bảo đảm hòa bình và an ninh trong khu vực, Trung Quốc phải tôn trọng những điều họ đã thỏa thuận và các nước ASEAN phải có tinh thần đoàn kết vì chỉ đoàn kết và hợp tác mới góp phần giải quyết tình hình căng thẳng tại Biển Đông. Ông cũng cho rằng, những sự kiện giao lưu thể thao như giao lưu ngày 7/6 tại quần đảo Trường Sa giữa hải quân Philippines và hải quân Việt Nam là một hoạt động hữu nghị, giúp tăng cường hiểu biết giữa các nước trong khu vực.
Liên quan đến quan hệ với Liên minh châu Âu (EU), Banlaoi cho rằng mặc dù EU đã ra tuyên bố về tranh chấp tại Biển Đông, nhưng tuyên bố đó nhưng chưa tương xứng với sức mạnh của tổ chức này. EU cần phải có tiếng nói và hành động mạnh mẽ hơn, bởi vì EU cũng có lợi ích tại khu vực. Họ không nên vì lợi ích song phương với Trung Quốc mà bỏ qua lợi ích của cả khu vực. Nếu toàn bộ khu vực Đông Nam Á ổn định thì EU mới có thể tăng cường hợp tác mọi mặt với khu vực. Nếu không, Trung Quốc sẽ đạt được mục đích là tiếp tục tạo ra “sự đã rồi” để tiến hành mưu đồ chiếm trọn Biển Đông.
Giáo sư Rommel Banlaoi cũng nhấn mạnh rằng chủ nghĩa bá quyền và việc sử dụng vũ lực không thể giải quyết tình hình căng thẳng hiện nay ở Biển Đông, nó chỉ đem lại những hậu quả tiêu cực, cần phải tiến hành các đối thoại. Chỉ các biện pháp ngoại giao và hòa bình mới giải quyết được các bất đồng và tranh chấp.
Các học giả tham gia hội thảo đều phản đối "đường chín đoạn" vô căn cứ mà Trung Quốc tự đặt ra. Ảnh: Bích Hà/VietNamPlus
Bên lề hội thảo, bà Marie-Sybille de Vienne, giáo sư về quan hệ quốc tế tại Viện Ngôn ngữ và Văn minh phương Đông (INALCO) có trụ sở tại Paris, Giám đốc Trung tâm Nam Á và Đông Nam Á, đã bày tỏ lo ngại khi nhận thấy Trung Quốc sẵn sàng làm mọi cách để thể hiện rằng họ đã trở thành một cường quốc, có thể làm gì tùy thích trong khi các nước Đông Nam Á không có đủ phương tiện để ứng phó.
Bà Marie-Sybille de Vienne đánh giá không dễ nhìn thấy lối thoát cho sự gia tăng căng thẳng hiện nay khi nó diễn ra cùng với sự tăng cường đều đặn lực lượng răn đe chiến lược của Trung Quốc, xét cả ở khía cạnh quân sự lẫn kinh tế. Có cảm giác rằng Trung Quốc đang thể hiện sức mạnh to lớn của mình bắt đầu từ việc áp đặt trên thực địa khu vực trước khi triển khai các tham vọng ra quy mô toàn cầu.
Bà cũng cho rằng, Trung Quốc cũng như tất cả các nước trong khu vực phải thể hiện tinh thần trách nhiệm nhằm giảm bớt căng thẳng, phá bỏ bức tường của sự mất lòng tin, hướng đến việc giải quyết một cách hoà bình những tranh chấp về chủ quyền hiện có.
