Sau vụ bé trai 12 tuổi bị voi đoàn xiếc quật chết, dư luận đặt câu hỏi phải chăng công tác bảo đảm an toàn cho khán giả của đoàn diễn, chính quyền địa phương còn bị xem nhẹ.
Tiếp theo đó là hàng loạt chất vấn cụ thể xoay quanh vụ việc như: Tại sao xe chở voi lại đỗ ở khu vực không có hàng rào ngăn cách với khu vực bên ngoài? Tại sao nhân viên đoàn xiếc lại đi ăn cơm cùng lúc thay vì cắt cử người trong coi? Và ai sẽ là người chịu trách nhiệm cho tai nạn thương tâm này?
Điều đáng nói, đây không phải là vụ tai nạn chết người đầu tiên do voi đoàn xiếc gây ra mà đã từng có bài học nhãn tiền khi hai vụ việc tương tự xảy ra vào năm 2011. Thế nhưng, khi xảy ra sự việc, trưởng đoàn biểu diễn vẫn nói rằng “trước giờ, chúng tôi vẫn thường để voi một mình và cũng có người lạ tới cho ăn nhưng chưa có ai bị tấn công”. Và “trong vụ này, lỗi của đoàn là không quản lý voi chặt chẽ nhưng cũng phải nhìn nhận rằng cháu Luật đã trêu chọc nên mới xảy ra hậu quả đáng tiếc. Lỗi này thuộc cả đôi bên”.
Những tai nạn đau lòng từ voi đoàn xiếc
Trao đổi với báo chí về vụ bé trai 12 tuổi bị voi đoàn xiếc quật chết, ông Dư Văn Thể, Chủ tịch UBND xã Đức Mạnh, huyện Đăk Mil, Đăk Nông, cho biết, chiều 23/12, đoàn xiếc hài kịch Bình Minh (tỉnh Thái Bình) tập kết tại trụ sở ủy ban trước buổi biễu diễn nghệ thuật xiếc thú vào tối cùng ngày. Khoảng 18h, cháu Nguyễn văn L. cùng một số bạn trong xã đến bên ôtô chở voi đùa nghịch, sau đó đút tàu lá chuối cho voi ăn. Bất ngờ con voi dùng vòi cuốn cháu L. lên thùng xe, tấn công, khiến bé trai bất tỉnh tại chỗ.
Chú voi là thủ phạm gây ra cái chết của cháu L. Ảnh: Sài Gòn Giải Phóng
Được biết, thời điểm xảy ra tai nạn, quản tượng và các thành viên trong đoàn để voi ở sân, đi ăn cơm. Khi nghe tiếng la hét, quản tượng vội chạy ra can thiệp, mọi người đưa bé Nguyễn đi cấp cứu nhưng cháu đã tử vong sau đó.
Về phía đoàn xiếc, ông Phạm Thanh Cao, Phó giám đốc Công ty xiếc hài kịch Bình Minh kiêm trưởng đoàn biểu diễn thừa nhận trong sự việc này, “lỗi của đoàn là không quản lý voi sát sao. Tuy nhiên, ông Cao cũng cho rằng, sự việc xảy ra đã có tác động làm cho voi giận dữ.
Trước đó, vào năm 2011, hai vụ tai nạn do voi đoàn xiếc gây ra cũng đã khiến hai cháu bé 13 tuổi tử vong. Một vụ xảy ta vào ngày 16/10/2011, tại Lào Cai. Nạn nhân là cháu Nguyễn Thảo O. (11 tuổi), học lớp 6C, Trường THCS Lê Quý Đôn, thường trú tại phường Kim Tân, TP Lào Cai. Vào thời điểm trên, O. đến chỗ nhốt voi (góc sân Hội trường tỉnh Lào Cai) và dùng mía cho con voi ăn. Đang cho voi ăn, bất ngờ em O. bị vòi voi quấn lại và nhấc lên cao, quật xuống đất và dùng chân dẫm nhiều lần khiến Oanh chết tại chỗ. Theo thông tin ghi nhận tại hiện trường lúc đó, nơi nhốt voi không hề có cũi hay nhân viên bảo vệ đứng gác để ngăn cản người ngoài tới gần.
Trường hợp khác xảy ra trước đó không lâu, vào khoảng 13h ngày 10/4/2011 với cháu T. (13 tuổi), học sinh lớp 6 trường THCS Bình Đa, TP Biên Hòa. Hoàn cảnh xảy ra cũng tương tự như vụ việc trên, khi voi của đoàn xiếc tới địa phương diễn được nhốt tại khu vực gần nơi biểu diễn thì T. cùng một nhóm học sinh cùng trường đã vào đó để xem thú. Trong lúc trêu đùa chú voi, Tín đã bị con voi nặng hơn 2 tấn quật chết. Ghi nhận tại hiện trường cũng cho thấy rào chắn ở nơi nhốt voi rất sơ sài, mặc dù có quản tượng trông nom nhưng thời điểm em Tín tử vong, quản tượng đã…ngủ quên. Nguyên nhân được cho là do voi bị trêu phá, cộng với thời tiết nóng bức dễ trở nên hung dữ.
Điểm chung và những lỗ hổng
Cả ba vụ tai nạn chết người do voi xiếc gây ra ở trên đều có điểm chung là tai nạn không xảy ra trong quá trình biểu diễn mà là nơi nhốt voi. Trong khi đó, nơi nhốt chúng lại không đủ độ an toàn, không có lưới thép che chắn hoặc rất sơ sài; người quản tượng thì vắng mặt hoặc không làm tròn trách nhiệm khiến trẻ tự do tiếp cận voi ở cự ly quá gần, thậm chí các em trêu chọc: giật đuôi, ném đá voi hoặc lấy cây que đánh vào chân voi...
Hoàn cảnh của cả ba vụ việc trên đều là trước khi gây tai nạn voi thường bị trêu chọc dẫn tới hung dữ. Và nạn nhân đều là những cháu bé 12-13 tuổi - độ tuổi hiếu động, tò mò.
Từ những sự việc trên, dư luận không phủ nhận rằng, tai nạn xảy ra có một trách nhiệm của gia đình trong việc quản lý, giáo dục con cái về việc không được tiếp xúc với thú dữ. Thế nhưng, nguyên nhân chính có lẽ vẫn là do công tác bảo đảm an toàn cho khán giả của đoàn diễn, chính quyền địa phương còn bị xem nhẹ. Nếu khu vực nhốt thú có hàng rào ngăn cách an toàn hơn, khiến trẻ nhỏ không thể tới gần và có người trông giữ, làm đúng trách nhiệm 24/24 thì đã không có những nạn đau lòng này.
Trước vụ việc vừa xảy ra ở Đắk Nông, ông Hoàng Minh Khánh, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam cho biết, hiện chỉ có voi của Liên đoàn Xiếc Việt Nam và Đoàn Xiếc TP HCM là được huấn luyện từ nhỏ nên có thể tham gia biểu diễn. Tuy nhiên, hiện Đoàn Xiếc TP HCM không biểu diễn xiếc voi nữa. Trong khi đó, voi của các đoàn tư nhân đều già, không được huấn luyện, không quen môi trường biểu diễn, không gần được người lạ. Vả lại, người huấn luyện thú của những đoàn này cũng không được đào tạo bài bản.
Đồng ý kiến, theo ông Vũ Ngoạn Hợp, Chủ tịch Liên đoàn Xiếc Việt Nam, để thú dữ có thể diễn xiếc, người huấn luyện phải hết sức am hiểu. Đôi khi chỉ là thay đổi thời tiết, những lúc mệt, ức chế hay đến giờ ăn, đặc biệt là động đực mà bắt phải làm nhiều động tác, thú sẽ bực mình. Những lúc này, ngay cả người huấn luyện cũng có thể gặp nguy hiểm.
Một nghệ sĩ công tác lâu năm trong nghề xiếc cũng cho biết, trước đây, để đảm bảo an toàn cho khán giả, tất cả những buổi biểu diễn xiếc thú đều có rào chắn cẩn thận. Những con vật có khả năng gây nguy hiểm cho người như gấu và chó đều được đeo rọ mõm, thậm chí gấu còn được đeo găng tay cao su. Thế nhưng bây giờ, những quy định đó có vẻ như không được áp dụng.
Sau vụ việc đau lòng này hy vọng các ông chủ đoàn xiếc cũng như chính quyền địa phương coi trọng hơn nữa công tác đảm bảo an toàn cho người xem xiếc thú cả ngoài lẫn trong sân diễn.
H.Minh (tổng hợp)
