Những chiếc máy bay tuần tra trên biển và săn ngầm P-3 Orion mà Mỹ muốn bán cho Việt Nam hiện đang được lưu giữ tại sa mạc Arizona, nơi là “địa phận” của 4.400 máy bay các loại, trị giá hơn 4,3 tỉ USD, trong đó có hàng trăm chiếc P-3A / B / C của hãng Lockheed Martin.
Nằm ở phía Đông Nam thành phố Tucson, trên sa mạc Arizona, căn cứ không quân Davis-Monthan lưu giữ hơn 4.400 chiếc máy bay đã qua sử dụng đủ loại của hải quân, không quân, thủy quân lục chiến Mỹ. Đây không chỉ là "nghĩa địa" máy bay lớn nhất nước Mỹ mà còn lớn nhất thế giới.
Tuy là lưu giữ ngoài trời giữa sa mạc mênh mông nhưng các máy bay ở đây không bị gỉ sét như ta tưởng bởi chúng đều được bảo quản tốt, sẵn sàng cất cánh trở lại khi có nhu cầu. Lượng mưa thấp, độ ẩm thấp và đất có độ kiềm cao kiềm đất, độ ăn mòn được giữ ở mức tối thiểu là những điều kiện lý tưởng để Washington chọn nơi đây là căn cứ địa cho những con “chim sắt” khổng lồ.
Bên trong căn cứ có 25 nhân viên của bộ phận bảo trì có trách nhiệm giữ gìn các máy bay ở đây luôn trong tình trạng dự phòng, sẳn sàng bay trở lại.
"Đây là nơi duy nhất các máy bay có thể bay trở lại", ông Eddie Romero, chuyên viên bảo trì nói với báo Arizona Daily Star.
Khi một chiếc máy bay hết thời hạn phục vụ được đưa về đây, nó phải qua quá trình xử lý như gỡ bỏ súng, ghế thoát hiểm, một số thiết bị khác. Sau đó nhiên liệu của máy bay được lấy ra và người ta bơm vào một loại dầu nhẹ rồi xả ra, để còn lại một lớp màng dầu bảo vệ hệ thống nhiên liệu của máy bay.
Máy bay P-3 Orion được lưu giữ ở sa mạc Arizona, chờ ngày cất cánh trở lại
Sau đó các chuyên viên dùng băng keo, gấy và màng plastic bao phủ tất cả các cửa hút khí của động cơ, ống xả khí và bất kỳ khoảng trống hoặc các vết nứt và kính buồng lái. Việc này mất trung bình 150 giờ cho một máy bay.
Những khe hở lớn hơn, như khoang chứa bom và lỗ thông hơi lớn được che phủ bằng lưới bằng sợi thủy tinh để tránh các loài chim, đặc biệt là chim bồ câu, vào làm tổ.
"Nếu không phòng ngừa trước, chim sẽ làm hỏng máy bay", ông Adam Torres, Giám đốc khâu bảo dưỡng cho biết.
Bên ngoài máy bay được bọc màng bảo vệ, vài nơi còn được phủ tới 2 lớp nhựa Spraylat vinyl để giữ nhiệt độ bên trong máy bay thấp hơn trong vòng 10 đến 15 độ so với nhiệt độ bên ngoài.
Các máy bay được bảo quản hoàn toàn thế này có thể được trở lại phục vụ quân sự, được sử dụng như máy bay chữa cháy, hoặc thậm chí được bán cho khách hàng.
"Một số máy bay ở đây trông như đang chết, nhưng chỉ trong vòng vài ngày chúng sẽ sẵn sàng cất cánh trở lại", Sal West, một nhân viên bảo trì cho biết.
Những chiếc P-3 ở đây được lưu giữ tại các khu D-M. Cả hai loại P-3A và P-3C đều trong tình trạng sẵn sàng phục vụ nếu được điều động.
Nhân viên bảo trì dán băng keo và màng phủ lên trước buồng lái của máy bay P-3 Orion ở căn cứ Davis-Monthan (bang Arizona)
Theo tạp chí quốc phòng Jane's, hồi đầu năm 2013, tại triển lãm an ninh quốc phòng LAAD ở Rio de Janeiro, Brazil, ông Clay Fearnow, giám đốc chương trình tuần tra biển của tập đoàn Lockheed Martin cho biết Hải quân Việt Nam quan tâm muốn mua 6 chiếc máy bay tuần tra biển và săn ngầm P-3 Orion để giám sát hơn 3.500 km bờ biển cùng vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) rộng gần 1,4 triệu km2. Tuy nhiên do lúc đó Mỹ chưa bãi bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam nên thương vụ này mới chỉ ở mức độ thăm dò.
Ngày 10/11/2014 qua, Bộ Ngoại giao Mỹ ban hành văn bản chính thức về việc bãi bỏ một phần lệnh cấm xuất khẩu vũ khí sát thương sang Việt Nam.
Tuy vậy số máy bay P-3 Orion này trong giai đoạn hiện tại nếu có bán cho Việt Nam sẽ không được trang bị kèm các vũ khí chống tàu nổi cũng như tàu ngầm, mà chỉ gắn các thiết bị điện tử cho phép giám sát mặt biển và dò tìm tàu ngầm trong lòng biển.
Máy bay tuần biển và săn ngầm P-3 Orion mà Mỹ muốn bán cho Việt Nam nhằm tăng cường khả năng giám sát an ninh hàng hải
Ông Richard Aboulafia, phó chủ tịch hãng phân tích Teal Group nhận định rằng logic nhất là Việt Nam có thể mua được máy bay tuần biển và săn ngầm P-3 Orion đã qua sử dụng của Hải quân Mỹ và hãng Lockheed Martin, còn loại hiện đại hơn như P-8 Poseidon chắc chắn là chưa thể.
Những máy bay được chọn để bán có thể lấy ra từ sa mạc Arizona, sau đó đưa đến xưởng của hãng ở Greenville, bang South Carolina để sửa chữa tân trang. Tại đây người ta sẽ gắn cánh mới và cánh đuôi mới, là những bộ phận do chi nhánh Marietta ở bang Georgia cung cấp.
Sau đó thời hạn phục vụ của máy bay sẽ được cài đặt lại về ban đầu, để thêm vào 15.000 giờ phục vụ nữa (tương đương 20 năm nếu sử dụng thông thường). Và máy bay P-3 Orion lại cất cánh bay tuần tra biển.
Nếu có loại máy bay này, Việt Nam sẽ là một trong những nước và lãnh thổ hiếm hoi ở châu Á trang bị P-3, sau Úc, New Zealand, Nhật, Hàn Quốc, Thái Lan, Đài Loan (lãnh thổ này vừa trang bị P-3 từ tháng 9/2013).
Theo Yên Yên (tổng hợp)
