(Tinmoi.vn) Một bệnh nhân được chẩn đoán u phối và bị chỉ định cắt bỏ 1 thùy phổi kèm khôí u. Tuy nhiên sau phẫu thuật các bác sĩ kinh hãi phát hiện khối u là một bọc nước chứa hàng nghìn con sán dây chó.
Trao đổi trên Zing, GS.TS Nguyễn Văn Đề, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Ký sinh trùng Trường ĐH Y Hà Nội cho biết, trong hơn 30 năm làm nghề, đây là lần đầu tiên phát hiện được loại sán dây chó gây khối u khổng lồ trên người Việt Nam.
Cụ thể, tháng 3/2013, bệnh nhân Ngô Ngọc T (42 tuổi, quê Thanh Hóa)
Lần đầu tiên VN phát hiện hai bệnh nhân bị sán chó. Hãi hùng hơn đây là những khối u lớn, hàng nghìn đầu sán ngoe nguẩy trong phổi người “chực chờ” vỡ.
GS.TS Nguyễn Văn Đề, nguyên Chủ nhiệm bộ môn Ký sinh trùng Trường ĐH Y Hà Nội cho biết, trong hơn 30 năm làm nghề, đây là lần đầu tiên phát hiện được loại sán dây chó gây khối u khổng lồ trên người Việt Nam.
Cụ thể, TS Đề cho biết, bệnh nhân đầu tiên là T. 42 tuổi (Thanh Hóa) nhập viện vào tháng 3/2013.
“Bệnh nhân được chẩn đoán u phổi và bị chỉ định cắt bỏ 1 thùy phổi kèm khối u. Khối u của bệnh nhân là một bọc nước. Tuy nhiên, chúng tôi vô cùng kinh hãi khi trong bọc nước là hàng nghìn đầu sán đang ngoe nguẩy. Kết quả xét nghiệm khẳng định là loại sán dây chó”, TS Đề nói.
Bệnh nhân T. sau phẫu thuật bóc bỏ khối u đã hoàn toàn khỏi bệnh. Tuy nhiên, đến tháng 8/2013, có thêm bệnh nhân nữ tên H. (Sơn La) có biểu hiện tức ngực, khó thở, ho ra máu và tưởng mình lao phổi.
Bệnh nhân nhập viện Lao phổi Trung Ương để điều trị, kết quả chụp X-quang cho thấy bệnh nhân có 4 khối u khổng lồ trên phổi. Đây là trường hợp rất nguy hiểm, bởi mỗi bên phổi bệnh nhân có 2 u. Trường hợp này không thể phẫu thuật vì nếu cắt sẽ phải cắt toàn bộ phổi và bệnh nhân sẽ tử vong ngay. Các bác sĩ đã chọc dò hút dịch để kiểm tra thì thấy hàng nghìn đầu sán ở mỗi ổ. Do bệnh nhân không thể phẫu thuật nên được điều trị bằng thuốc, sau 6 tháng uống thuốc chúng tôi kiểm tra thì khối u đã giảm được một nửa.
Bệnh nhân này là cán bộ y tế, hiện vẫn đi làm bình thường. Tuy nhiên, do vẫn còn ho ra máu, kết quả xét nghiệm vẫn còn sán dây chó, nên bệnh nhân vẫn phải tiếp tục uống thuốc”, TS Đề chia sẻ. Theo các bác sĩ, tuy là hai ca bệnh đầu tiên phát hiện ở Việt Nam nhưng điều khiến các bác sĩ “choáng” là số lượng ấu trùng quá lớn trong khối u. Khối u chỉ khoảng 6-7 cm nhưng chứa bên trong hàng nghìn, hàng vạn đầu sán.
Đặc biệt các đầu sán có khả năng tự nhân lên. Nguy hiểm nhất là nang nước có thể bị vỡ ra giải phóng hàng vạn đầu sán và những đầu sán này bám vào cơ quan phủ tạng khác và tạo nên u mới, có thể dẫn đến tử vong cho người bệnh. Lây qua các loại rau, ruồi nhặng và khó phòng bệnh TS Đề cho biết, sán dây chó là loai sán thường gặp ở các nước châu Âu. Tác nhân gây bệnh là Echinococcus, một loài sán dây ký sinh trong ruột của họ chó. Trứng của chúng theo phân ra ngoài môi trường và phát tán vào đất, bụi, rau… Trẻ con thường dễ bị nhiễm sán chó do hay chơi đùa dưới đất, bốc thức ăn dưới đất bỏ vào miệng.
Trứng sán cũng có lẫn trong rau trồng trong vườn, khi rau không được rửa sạch hay chưa nấu chín. Khi con người ăn phải trứng, các ấu trùng giun sẽ được phóng thích, đi xuyên qua thành ruột và theo đường máu di chuyển đến gan, phổi, hệ thần kinh trung ương. Do nguồn lây bệnh có thể gián tiếp từ các loại rau, từ ruồi nhặng trong môi trường… nên rất khó phòng bệnh, TS Đề nhấn mạnh. Ngoài ra, để tránh lây nhiễm trực tiếp, mọi người cần giữ vệ sinh, tẩy giun sán định kỳ cho chó mèo, tắm rửa thường xuyên cho chúng. Đặc biệt, không nên âu yếm chó mèo, hôn hít chúng vì làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh hơn, nhất là trẻ em, người già, phụ nữ mang thai...
Bệnh nhân Ngô Ngọc T. (42 tuổi ở Thanh Hóa) được chẩn đoán u phổi được, chỉ định cắt bỏ 1 thùy phổi + khối u. Sau phẫu thuật các bác sĩ vô cùng kinh hãi khi khối u là một bọc nước và trong bọc nước là hàng nghìn đầu sán đang ngoe nguẩy. Kết quả xét nghiệm là loại sán dây chó.Tương tự, chị Cẩm Thị H. (Sơn La), từ tháng 6/2003, xuất hiện tức ngực, khó thở, ho ra máu tưởng lao phổi. Tháng 8/2013, nhập Viện Lao Phổi T.Ư để điều trị, kết quả chụp X-quang có 4 khối u khổng lồ trên phổi, mỗi bên có 2 u, nếu phẫu thuật phải cắt toàn bộ phổi, bệnh nhân sẽ tử vong. Kết quả chọc dò hút dịch thấy hàng nghìn đầu sán ở mỗi ổ. Bệnh nhân được điều trị nội khoa, 6 tháng khối u đã giảm một nửa, vẫn còn ho ra máu, kết quả xét nghiệm dương tính với sán dây chó còn cao.
GS.TS Nguyễn Văn Đề, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Ký sinh trùng, trường Đại học Y Hà Nội cho biết, trong hơn 30 năm làm nghề, đây là lần đầu tiên phát hiện được loại sán dây chó gây khối u khổng lồ trên người Việt Nam. Phổi của hai bệnh nhân đều bị nhiễm sán dây chó Echinococcus ortleppi. Sán dây chó (Echinoccocus) trưởng thành dài 3 - 6mm gồm 3 - 4 đốt, ký sinh ở ruột non họ chó. Ấu trùng sán dây chó ký sinh ở động vật có vú như chó, mèo, gấu, báo, khỉ, người và có khi ở cừu, dê, bò, lạc đà, hươu và động vật gặm nhấm. Trên người, ấu trùng ký sinh ở gan hay phủ tạng khác tạo những bọc nước lớn chứa nhiều đầu sán, các bọc nước này thường ở gan (65%), ở phổi (10%) và ở một số cơ quan khác như thận, não. Khi bọc nước vỡ, giải phóng các đầu sán và các đầu sán này bám vào phủ tạng khác tạo nên bọc nước mới, bệnh rất hiếm gặp ở Việt Nam nhưng hết sức nguy hiểm.
GS.TS Nguyễn Văn Đề cho biết, tác nhân gây bệnh là Echinococcus, một loài sán dây ký sinh trong ruột của họ chó. Trứng của chúng theo phân ra ngoài môi trường và phát tán vào đất, bụi, rau... Nếu người ăn phải trứng, trứng vào cơ thể, các ấu trùng giun sẽ được phóng thích, đi xuyên qua thành ruột và theo đường máu di chuyển đến gan, phổi, hệ thần kinh trung ương. Tại đây, các ấu trùng tạo nên những nang chứa nước trong và chứa các đầu sán gây chèn ép tại chỗ.
Đặc biệt, các đầu sán có khả năng tự nhân lên tới hàng ngàn hàng vạn đầu sán, theo đó nang nước cũng to dần lên. Nguy hiểm nhất là nang nước có thể bị vỡ ra giải phóng hàng vạn đầu sán và bám vào cơ quan phủ tạng khác tạo nên u mới, có thể dẫn đến tử vong. Theo GS.TS Nguyễn Văn Đề, khi bị nhiễm sán chó, cơ thể thường xuất hiện triệu chứng mệt mỏi, đau vùng có ấu trùng sán ký sinh, tùy thuộc phủ tạng sán ký sinh mà có những triệu chứng tương ứng, ví dụ như ở phổi kèm theo ho, có khi ho ra máu. Khi nghi ngờ nhiễm ký sinh trùng nói chung và sán dây chó nói riêng cần đi xét nghiệm để điều trị nội khoa, tránh tình trạng điều trị nhầm, thậm chí mổ nhầm vừa tốn kém, không khỏi bệnh lại hại sức khoẻ.
