"Cán bộ ta không phải là nghèo nhưng kê khai lại rất nghèo", Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc nhấn mạnh khi góp ý vào dự thảo Luật Phòng chống tham nhũng (sửa đổi).
Sáng 11/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi).
Theo dự thảo mới nhất, Chính phủ bổ sung Điều 59 quy định về xử lý tài sản, thu nhập thực tế lớn hơn số đã kê khai hoặc số tăng thêm mà người kê khai không giải trình được một cách hợp lý về phần chênh lệch.
2 phương án được cơ quan soạn thảo trình ra Thường vụ Quốc hội. Cụ thể, theo phương án một, dự Luật quy định mức thuế suất 45% đối với thu nhập chịu thuế do vi phạm quy định của Luật phòng chống tham nhũng; đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập sẽ yêu cầu cơ quan thuế thực hiện việc này thông qua áp thuế thu nhập cá nhân.
Phương án 2 quy định việc đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập yêu cầu cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính, mức phạt tiền bằng 45% giá trị của phần tài sản, thu nhập chênh lệch hoặc tăng thêm.
Trong cả 2 phương án trên, dự thảo Luật đều cho phép người bị thu thuế hoặc bị xử phạt hành chính có quyền khiếu nại, khởi kiện tại Tòa án hành chính về kết luận xác minh tài sản, thu nhập. Việc thu thuế hay xử phạt hành chính đều không loại trừ trách nhiệm hình sự, nếu các cơ quan có thẩm quyền chứng minh tài sản đó do phạm tội mà có.
Băn khoăn về việc mở rộng đối tượng tài sản trong dự thảo luật, Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng, với diện đối tượng hiện nay đã phải “vừa làm vừa dò” thì việc tăng thêm đối tượng là rất khó thực hiện.
"Cán bộ ta không phải là nghèo nhưng kê khai lại rất nghèo" – ông Nguyễn Hạnh Phúc nói và cho rằng việc xây dựng quy định phải làm sao có muốn tham nhũng cũng không được.
Đề nghị xác minh tài sản trước khi phong Tướng
Thảo luận về quy định trường hợp phải tiến hành xác minh tài sản, thu nhập khi được bầu, phê chuẩn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, cử giữ chức vụ khác, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ đồng tình với quan điểm cho rằng không nên quy định cứng, vì đã có quy định xác minh khi việc kê khai có vấn đề, khi có tố cáo và khi có yêu cầu của cơ quan tổ chức.
Việc dự thảo Luật bổ sung thêm 2 trường hợp phải xác minh tài sản là đối với người được lựa chọn ngẫu nhiên theo kế hoạch hàng năm và khi có biến động về tổng giá trị tài sản, thu nhập trong năm từ 300 triệu đồng trở lên, theo ông Đỗ Bá Tỵ là cần cân nhắc thêm.
Còn theo ông Hà Ngọc Chiến – Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, khi phong tăng quân hàm cấp tướng cũng phải bắt buộc xác minh tài sản như bổ nhiệm, bầu cử. Vì việc phong tướng được thực hiện theo quy trình rất chặt chẽ và đây là vinh dự với cá nhân.
Nhấn mạnh nội dung dự thảo luật là vô cùng khó và cử tri rất quan tâm, ông Phan Xuân Dũng – Chủ nhiệm Uỷ ban KH-CN-MT cho biết cử tri ủng hộ công cuộc chống tham nhũng hiện nay.
Một bộ phận có khoản tài sản nhất định thì đang nghe ngóng cách viết luật thế nào để ứng xử cho phù hợp.
“Cách làm thế nào để vừa góp phần chống được tham nhũng nhưng đồng tiền có trong nước không chạy tuột ra nước ngoài. Do đó, cách ứng xử trong luật này là rất quan trọng”, ông Phan Xuân Dũng nhấn mạnh.
 |
| Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga. Ảnh: QH |
Không thể mặc nhiên coi tài sản cán bộ không giải trình được là tham nhũng
Báo cáo thẩm tra dự luật, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga phân tích, đặc điểm xã hội Việt Nam là người dân có truyền thống tích lũy, tiết kiệm, tặng cho, thừa kế trong gia đình.
Bên cạnh đó, tài sản của cán bộ, công chức được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau, ngoài thu nhập từ lương thì nhiều người còn làm thêm dưới nhiều hình thức. Trong khi Nhà nước chưa kiểm soát được thu nhập của toàn xã hội, pháp luật hiện hành cũng chưa quy định buộc người dân phải chứng minh nguồn gốc hình thành số tiền để mua tài sản, nhất là những tài sản có giá trị lớn; chưa quy định đánh thuế đối với tài sản,... thì việc xác định tính hợp lý của nguồn gốc tài sản nói chung là vấn đề rất phức tạp.
Theo bà Nga, về mặt pháp lý không thể mặc nhiên coi tài sản không giải trình hợp lý về nguồn gốc là tài sản tham nhũng, để từ đó áp dụng tịch thu bằng biện pháp hình sự theo hướng “suy đoán có tội”.
"Đây là lần đầu tiên chúng ta đặt vấn đề xử lý tài sản nhằm phòng chống tham nhũng nên cần phải tiến hành thận trọng, có bước đi phù hợp. Đồng thời, cần quy định cụ thể tiêu chí làm căn cứ để xác định trường hợp nào được coi là không giải trình được một cách hợp lý để tránh tùy tiện, thiếu thống nhất trong áp dụng pháp luật", bà Nga nhấn mạnh.
Đánh thuế 45% tài sản nguồn gốc không rõ ràng là phù hợp hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam
Tổng thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho biết, Chính phủ đề xuất lựa chọn phương án một, do phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam hiện nay.
"Điều này cũng thể hiện thái độ của Nhà nước trong việc xử lý các khoản thu nhập, tài sản có nguồn gốc không rõ ràng, khi cả người có nghĩa vụ kê khai và cơ quan quản lý nhà nước đều không có đủ bằng chứng xác thực về căn cứ xác lập quyền sở hữu hợp pháp theo quy định của pháp luật", ông Khái nói.
Giải thích thêm về việc này, lãnh đạo ngành thanh tra cho rằng, Luật phòng chống tham nhũng tiếp cận theo hướng, coi như người có nghĩa vụ kê khai đã có một khoản thu nhập được tích lũy trong quá khứ nhưng chưa kê khai theo quy định liên quan, và do vậy sẽ phát sinh trách nhiệm nộp thuế.
Đức Hoà (tổng hợp)
